Drager/Invulling
Het drager/invulling principe is een initiatief uit de jaren 60 van de vorige eeuw om tot standaardisering in de bouw te komen. O.a. N. John Habraken is een van de initiatiefnemers en speelt hierin een belangrijke rol. In 1961 verscheen zijn sleutelwerk “De dragers en de mensen – Het einde van de massawoningbouw”. Hierin pleit Habraken voor meer bewoners participatie bij het ontwerp van hun eigen woning. In dit nieuw woonconcept wordt er meer ruimte geboden aan het individu om een woondomein naar eigen inzicht te creëren in een massaal vervaardigde woning. Het initiatief werd eerst overgenomen door Stichting Architecten Research (SAR) en tegenwoordig door open-building.org. Een groep van architecten in Nederland hebben samen een initiatief opgestart onder naam van openbuilding.co en een manifest opgesteld wat voortbouwt op sleutelwerk van John Habraken.
In het open building manifest worden objecten geplaatst in een gebouwde omgeving (site) en deze worden opgebouwd uit
– structuren (structures)
– constructies (skins)
– installaties (systems)
– indelingen(space plans)
– keukens/natte cellen (services)
– inrichtingen (stuff)
Wat betreft de levensduur zullen de structuren langer dan 200 jaar bestaan. Constructies hebben een levensduur van ongeveer 50 jaar. Installaties ongeveer 25 jaar. De indelingen veranderen ongeveer om de 15 jaar, de keukens/natte cellen veranderen ongeveer om de 7-15 jaar en de inrichtingen veranderen ongeveer om de paar maanden/jaar. Bij veranderingen mogen de onderdelen met een kortere levensduur geen invloed hebben op de onderdelen met een langere levensduur. Dus als er bijvoorbeeld een nieuwe inrichting plaatsvindt, dan mag dit niet een nieuwe indeling vereisen (zoals het verplaatsen van binnenwanden).
Collectief/Individu
In latere interviews geeft John Habraken aan dat er ook een onderscheid gemaakt kan worden in zowel het fysieke als het sociale betreffende de drager/invulling principe. In het sociale kun je onderscheid maken in het collectieve en het individuele.
Bij het onderscheid tussen drager en invulling kan ook worden gedacht aan de mate van zeggenschap. Tussen het collectieve en het individu. Bijvoorbeeld in een complex van woningen is dit het onderscheid tussen de collectieve ruimtes, zoals entree, gangen, trappenhuizen, ruimtes voor bijeenkomsten en de woonruimtes voor het individu.
Eén bouwsysteem – meerdere invullingen
In een hybride bouwsysteem gaan we uit van het fabriceren van onderdelen in een fabriek/werkplaats. Deze onderdelen worden naar de bouwplaats vervoerd en daar geassembleerd.
|
In een fabriek worden modules opgebouwd |
Deze modules worden op de bouwplaats |
Samen vormen ze het skelet van de woning. |
 |
 |
 |
|
De kapconstructie worden ook |
De vulling van de buitenwanden |
Het dak wordt afgewerkt met scharnierkappen. |
 |
 |
 |
De woning kan worden afgewerkt naar eigen keuze. Bijvoorbeeld met horizontaal en/of verticaal aangebrachte rabatdelen.
 |
 |
Verschillende voorbeelden (klik voor animated gif)
 |
 |
 |